Honoriusz Balzak: "Wielki człowiek z prowincji w Paryżu" - recenzja

 

Honoriusz Balzak - ,,Stracone złudzenia”

,,Wielki człowiek z prowincji w Paryżu’’

 

Jest to powieść z I polowy XIX wieku, wchodząca w skład cyklu pt. ,,Komedia ludzka”. Napisana przez wielkiego Balzaca - znakomitego francuskiego powieściopisarza, przedstawiciela nurtu realistycznego, którego utwory zaliczają się do klasyki literatury światowej.

Nie jest to książka łatwa w czytaniu. Napisana archaicznym dziś już językiem, zawiera wiele szczegółowych opisów miejsc, zdarzeń i powiązanych, dość skomplikowanych relacji środowisk twórczych ówczesnego, XIX -wiecznego Paryża.

Tematem powieści są perypetie życiowe młodego poety z prowincji - Lucjana Chardona, który pewnego razu przybywa do stolicy wraz ze swoją ukochaną, starszą od siebie i zamężną panią Anais de Bergeton.

Tutaj następuje zderzenie z rzeczywistością. Paryż oszałamia swym rozmachem oraz onieśmiela i przygnębia młodego, ubogiego człowieka. Wkrótce zostaje on porzucony przez swą kochankę - protektorkę, a jego życie pozbawione sensu i podstaw materialnej egzystencji.

Los stawia na jego drodze grupę ludzi nauki i kultury, na czele z filozofem d’Arthezem. Stają się oni inspiracją dla Lucjana oraz jego serdecznymi przyjaciółmi.

Młodzi ludzie żyją w biedzie, jednak mozolnie dążą do swoich celów, są ambitni, uczciwi i idealistyczni.

Lucjan nie potrafi żyć tak jak przyjaciele. Nie chce czekać, aż ich poezja zostanie zauważona, pragnie szybkiego sukcesu i pieniędzy. Porzuca wiernych przyjaciół na rzecz pracy dziennikarskiej. Poznaje ludzi, którzy wykorzystują jego prostoduszność, a niespodziewane sukcesy dziennikarskie i sowite wynagrodzenie zaślepiają Lucjana i sprowadzają na manowce. Młody poeta czuje się teraz panem życia. Świat stoi mu otworem. Poznaje aktorkę Koralię, prawdziwie w nim zakochaną i razem smakują życie nie bacząc na wyczerpujące się środki finansowe.

Wkrótce Lucjan za namową fałszywych ludzi przechodzi z redakcji dziennika liberalnego do gazety rojalistów. Atakowany przez dawnych ,,przyjaciół” i porzucony przez nowych współpracowników ponosi totalną klęskę na polu zawodowym. Później los odbiera mu też ukochaną Koralię. Zostaje samotny, zadłużony, bez perspektyw na przyszłość. Postanawia opuścić Paryż i wrócić do rodzinnego miasteczka.

Balzac wnikliwie charakteryzuje społeczeństwo paryskie XIX wieku oraz ukazuje klimat ówczesnej Francji, w której jak na dłoni widać ogromne kontrasty społeczne - obok przepychu i nieuczciwie prowadzonych interesów istnieje bieda, niemożność wyjścia z niej osób uczciwych, pracowitych i wiernych swym przekonaniom.

W swej powieści autor ukazuje człowieka w swej małości i wielkości, poszukującego swego miejsca w świecie, który jest zagarnięty przez układy, nieczyste interesy, hipokryzję i kłamstwa.

Książka jest bardzo aktualna i dziś. Choć zmieniły się czasy i realia, człowiek pozostał wciąż taki sam. Bywa samotny, odrzucony, dąży do celu wykorzystując możliwości, ale też niejednokrotnie innych.

Wielki francuski powieściopisarz skłania nas do refleksji i pokazuje, że nie warto podążać drogą na skróty, która może okazać się ślepym zaułkiem.

Choć miejscami powieść jest nużąca i niełatwa w czytaniu, jej treść i przesłanie warte są z pewnością poświęcenia czasu na tę niezwykłą lekturę.

 

Autorką recenzji jest p. Małgorzata Życińska.