Gerhart Hauptmann: ,,Opowiadania” - recenzja

 

Gerhart Hauptmann - ,,Opowiadania”

Zbiór ośmiu opowiadań znakomitego niemieckiego noblisty, Gerharta Hauptmanna.

Ten utalentowany Ślązak, który większość życia spędził w urokliwym Jagniątkowie u podnóża Karkonoszy, otrzymał literackiego Nobla w 1912 roku. Znany z dramatu ,,Tkacze”, tym razem opowiada czytelnikowi o rzeczywistości, która go otaczała. Każde z opowiadań to zróżnicowany tematycznie i stylistycznie utwór.

Oto główne wątki poruszone przez autora:

1. ,,Karnawał” - brawura doprowadza człowieka do śmierci. Siły przyrody mają nad nim przewagę i wielką moc, wobec której człowiek pozostaje bezsilny.

2. ,,Dróżnik Thiel” - człowiek jako narzędzie w ręku mocy zewnętrznych. Siła seksualna jest potęgą zdolną zaślepić człowieka. Kontrast między naturą a techniką, z pochwałą tej pierwszej. Analizowanie procesów psychologicznych człowieka. Opowiadanie w nurcie naturalistycznym.

3. ,,Kacerz z Soany” - to opowiadanie ramowe, w którym autor porusza zagadnienie wiary i odszczepieństwa. Historia młodego duchownego, który porzuca swój stan, by zaznać namiętności i szczęścia z kobietą. Idzie więc za głosem natury, która pozwala mu osiągnąć pełnię szczęścia. W ten sposób chrześcijanin staje się poganinem, a religia natury pozostaje w opozycji do religii kościoła.

Autor podkreśla w tym utworze zagadnienie bezsilności człowieka wobec praw natury, wpływ Erosa na ludzkie życie. Wybrzmiewa pochwała na rzecz piękna, miłości, przyrody. Jest to próba połączenia pogańskiej afirmacji życia z chrześcijańską zasadą miłości.

4. ,,Fantom” - opowiadanie z wątkami autobiograficznymi, z okresu pobytu pisarza we Wrocławiu. Widać tutaj inspirację Dostojewskim - upadek człowieka, którego do złego czynu popchnęła chorobliwa fascynacja pięknem (miłość do 14-letniej dziewczynki). Autor dość szczegółowo nakreśla środowisko złoczyńców i oszustów dużego miasta.

5. ,,Wesele w Buchenhorst” - opowiadanie oparte o wątki autobiograficzne. Autor ukazuje siebie, brata, swoją żonę, bratową oraz przyjaciół podczas pobytu w Jenie, w Rzymie, w domu swego teścia pod Berlinem, klimat tamtego domu oraz miejsc, w których przebywał.

6. ,,Kilof” - autor powraca do miejsca dzieciństwa, hotelu ,,Pod Pruską Koroną” w Szczawnie-Zdroju, w którym spędził dzieciństwo. Atmosfera mistyczna pisana w noc wspomnień zakrapianą trunkami. Noc Walpurgii.

7. ,,Dziwo morza” - nazwana nowelą morską, nawiązuje do tradycji romantycznej. Jest to podanie o nieszczęśliwej  miłości mężczyzn do rusałek i syren wodnych. Fantastyczno-mistyczny styl, piękny język.

8. ,,Strzał w parku” - opowiadanie ramowe. Trzymająca w napięciu akcja, na wzór sensacyjnej. I znów wątki z autobiografii (środowisko śląskiej szlachty, miejsce młodości pisarza).

Jest to historia barona, poszukiwacza przygód, który popełnił bigamię.

Książka, zbiór opowiadań, kończy się kilkoma wierszami Gerharta Hauptmanna. Całość interesująca, niezwykle różnorodna tematyka oraz zastosowane środki stylistyczne.

Dobrze jest czytać nieśpiesznie, z refleksją.

Poprzez opowiadania pisarz ukazuje nam siebie, swoje otoczenie i czasy, w których żył.

Godna polecenia, szczególnie dla miłośników literatury niemieckiej przełomu XIX i XX wieku.

Autorką recenzji jest p. Małgorzata Życińska.